Trống Đồng Đông Sơn – Đỉnh Cao Văn Minh Thời Đại Hùng Vương

Trống đồng Đông Sơn được phát hiện tại Timor Leste. (Ảnh: Trung Sơn/TTXVN)

Quê hương của trống đồng Đông Sơn là vùng đất Tổ  Phú Thọ và các tỉnh vùng Bắc bộ, Bắc Trung Bộ Việt Nam. Trống đồng Đông Sơn đã tồn tại trong khoảng thời gian từ thế kỷ thứ 7 trước CN đến thế kỷ 6 sau CN.

Tổ tiên ta đã vượt lên những khắc nghiệt của thiên nhiên bằng sự dũng cảm, thông minh và sáng tạo hiếm có. Và đã tạo nên kỹ thuật luyện kim đồng thau mang đậm yếu tố bản địa của người Việt, tạo nên nền văn hóa đồng thau vào loại bậc nhất ở Đông Nam châu Á.

Những chiếc trống đồng Đông Sơn chính là sản phẩm của nền văn minh nông nghiệp trồng lúa nước phát triển rực rỡ và tỏa sáng trên lưu vực của sông Hồng- con sông Cái của đất Mẹ Việt Nam, nơi khai sinh ra dân tộc và đất nước Việt Nam hôm nay.

Theo các nhà nghiên cứu, trống đồng được ra đời từ nền văn hóa Đông Sơn gắn liền với thời kỳ các Vua Hùng dựng nước Văn Lang. Địa bàn Phú Thọ là trung tâm của nền Văn hóa Đông Sơn – Văn minh sông Hồng.

Đỉnh cao của sự hoàn thiện kỹ thuật chế tạo là trống đồng Đền Hùng có kích thước trống loại 1 lớn nhất từ trước đến nay được phát hiện năm 1990 tại đồi Khuôn Muồi, một ngôi làng cổ ngay sát chân núi Nghĩa Lĩnh, nơi có đền thờ các Vua Hùng đã có công dựng nước.

Điều đó chứng minh trống đồng Đền Hùng là vật linh thiêng đã được nhà nước Văn Lang dùng làm linh vật mỗi khi tế lễ, hội hè tại khu di tích lịch sử Đền Hùng.

 

Trống đồng Đông Sơn được tìm thấy tại Yên Bái. (Ảnh: Trung Kiên/TTXVN)

Chiếc trống đồng được phát hiện ở đồi Khuôn Muồi cùng với nhiều chiếc trống đồng cổ khác đã được tìm thấy là những tư liệu vô cùng quý báu và có vị trí linh thiêng trong đời sống tâm linh của người Việt.

Trống đồng không chỉ là vật linh. Mà thông qua đó chúng ta đã được sáng tỏ nhiều vấn đề. Nó là biểu tượng tập trung nhất những thành tựu trong sinh hoạt kinh tế, văn hóa, xã hội và quyền uy của Nhà nước Hùng Vương- nhà nước được xác lập đầu tiên trên đất nước ta .

Trống đồng và những hình khắc họa trên trống đã giúp chúng ta hình dung về cuộc sống của người Việt cổ ở thời xa xưa. Hoa văn trên trống đồng có nhiều loại, kiểu bố trí hợp lý trên các phần mặt, tang và thân trống. Nó được các nhà nghiên cứu tìm hiểu, phân tích để làm cơ sở khoa học trong phân loại trống. Và đặc biệt là khắc họa những nét sinh hoạt kinh tế, xã hội, văn hóa Đông Sơn thời bấy giờ.

Trống đồng không chỉ có chức năng nhạc khí mà còn có những chức năng khác như làm biểu tượng cho quyền lực, tôn giáo… Trống được dùng trong các nghi lễ tôn giáo, trong lễ hội.. Và trong chiến đấu chống giặc ngoại xâm, người thủ lĩnh bộ lạc dùng trống đồng kêu gọi mọi người từ khắp nơi tụ về để cùng chiến đấu. Trống thường thuộc về những người thủ lĩnh. Người thủ lĩnh có quyền lực càng lớn thì trống càng to và đẹp. Trống đồng cũng được coi là một tài sản quý. Và được làm đồ tuỳ táng khi người chủ qua đời.

 

Trống đồng Đông Sơn được phát hiện ở Pác Nặm, Bắc Kạn. (Ảnh: Nguyễn Văn Trình/TTXVN)

Trống đồng Đông Sơn là sản phẩm của nền văn minh nông nghiệp phát triển, là một hiện vật vô cùng quý báu, một trong những niềm tự hào lớn của văn hóa Việt Nam.

Ngày nay, hàng trăm chiếc trống đồng được phát hiện, lưu giữ và trưng bày trang trọng ở các bảo tàng quốc gia và các địa phương. Và vùng đất Thanh Sơn- tỉnh Phú Thọ, nơi duy nhất tại Việt Nam vẫn còn ngày hội Trống đồng của dân tộc Mường với lễ hội “Đâm Đuống” và “Chàm thau.”

Đây cũng là một trong số những vùng địa linh của tỉnh Phú Thọ đã phát hiện được nhiều trống đồng trong lòng đất nhất. Chính vì lý do đó, tỉnh Phú Thọ đã khôi phục nghi thức linh thiêng là đánh trống đồng trong ngày Giỗ Tổ Hùng Vương-Lễ hội Đền Hùng ngày 10 tháng 3 âm lịch hằng năm.

Tiếng trống đồng Đông Sơn không chỉ ngân vang ở Đền Hùng mà còn vang vọng đến mọi miền đất nước, khẳng định những giá trị về truyền thống, đạo lý nhân văn sâu sắc của dân tộc Việt Nam trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước với bao biến cố, thăng trầm vẫn hiên ngang đứng vững và tự hào phát triển đi lên cùng nhân loại.

Trống đồng không chỉ là bảo vật của văn hóa Việt Nam mà còn là điểm hội tụ hồn thiêng sông núi được hình thành từ thời Hùng Vương dựng nước và được tích tụ tinh hoa dân tộc trong suốt tiến trình lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam từ thời đại các Vua Hùng đến thời đại Hồ Chí Minh.

Những chiếc trống đồng Đông Sơn được phát hiện trên khắp lãnh thổ của nước Việt Nam là minh chứng hùng hồn cho tinh hoa văn hóa cũng như ý chí quật cường của dân tộc Việt Nam.